Tekst: Roel van Dijk | Beeld: Ruud Gort RELATIE TUSSEN HITTE EN EENZAAMHEID Hitte is een sluipmoordenaar Hitte en eenzaamheid. Twee uiteenlopende onderwerpen waar je op het eerste oog niet direct een verband achter zoekt. Dat is er wel degelijk, laat Madeleen Helmer, projectleider van de adaptatiedialoog Hitte en Gezondheid van de Nationale Klimaatadaptatie Strategie (NAS), weten. ‘De voor extreme hitte kwetsbare groepen in onze samenleving zijn met name de 75-plussers, mensen met fysieke en psychische beperkingen en kleine kinderen.’ Een actueel onderwerp dus, zeker na de heetste dagen ooit in de zomer van 2019. De verwachting is dat deze hoge temperaturen in de toekomst vaker gaan voorkomen. Hoe gaan we daar als maatschappij mee om? De schade en gevolgen van wateroverlast hoef je niemand uit te leggen. Dit geldt na de zomer van 2018 ook voor droogte. Beide onderwerpen staan op de agenda en hebben de aandacht van de overheid. De nadelige gevolgen van hitte, die volgens het KNMI een duidelijke relatie heeft met klimaatverandering, zijn minder in beeld. Madeleen Helmer: ‘Over het algemeen houden we van warm weer en gaat het tegen onze intuïtie in om daar de nadelen van in te zien, maar hitte is een sluipmoordenaar. Daar werden we in 2003 voor het eerst mee geconfronteerd. Tijdens deze hittegolf – die niet alleen ons land trof – overleden in Frankrijk vijftienduizend mensen extra. Vooral ouderen werden het slachtoffer. Dat was de reden dat in de jaren daarna in Nederland werd nagedacht over een hitteplan, om daar beter op voorbereid te zijn. De warme zomer in 2006 deed dit proces versnellen met als resultaat dat in 2007 het Nationale Hitteplan werd ingevoerd door het RIVM, in samenwerking met het KNMI. Dat besluit met het RIVM of het plan wel dan niet geactiveerd dient te worden.’ Wat gebeurt er in de praktijk als het Nationale Hitteplan van kracht is? ‘Allereerst laat het RIVM aan de GGD’en in Nederland, het Rode Kruis en andere die op de “voorwaarschuwingslijst” staan, weten dat het plan binnen enkele dagen waarschijnlijk geactiveerd zal worden. GGD’en informeren vervolgens de zorginstellingen, gemeenten en huisartsen in hun regio. Die zijn dan voorbereid om hun hitteprotocol in werking te stellen. Voor de verpleeg22 vakblad groen huizen betekent dit bijvoorbeeld dat het personeel extra rondes loopt om de bewoners in de gaten te houden en hen stimuleert om extra te drinken, extra bouillon te nemen, een ventilator aan te zetten en de zonwering naar beneden te halen.’ Hoe kan het dat juist ouderen kwetsbaar zijn en wat heeft dit met eenzaamheid te maken? ‘Dat heeft diverse redenen. Een is dat ouderen een lagere dorstprikkel hebben waardoor de kans op uitdroging groter is. Twee is dat ouderen vaak medicatie gebruiken, waaronder plaspillen, waardoor ze extra kwetsbaar zijn. Een andere reden is dat vanaf 2015 de zorg is gedecentraliseerd. Veel verzorgingstehuizen zijn gesloten en mensen blijven daardoor langer thuis wonen. Voor velen is dit geen probleem, maar voor een grote groep leidt dit tot eenzaamheid. En juist de mensen die eenzaam zijn, zijn het meest kwetsbaar voor hitte omdat niemand hen aanspoort om voldoende te drinken en te koelen. De spoedeisende hulp merkt dit. Tijdens de hittegolven komen daar meer mensen terecht met uitdrogingsklachten. Het grote nadeel van hitte is dat een heel grote groep in een keer in een relatief korte periode wordt getroffen, ook dodelijk.’ “Vierhonderd extra doden tijdens de hittegolf 2019” kopten diverse media. Wat zeggen dit soort aantallen? ‘Als je dit aantal afzet tegen de cijfers uit 2003; toen vielen er in één zomer vier tot vijf keer zoveel doden. De Pagina 21
Pagina 23Interactieve internet krant, deze flyer of brochure is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het converteren naar een online publicatie van eartikelen.
groen-10 Lees publicatie 384Home