bomen snel verzwakt en tak- en stambreukgevoelig. In een van mijn vorige blogs over droogtegevolgen is de ziekte ook al aan de orde gekomen. Roetschorsziekte is een typische aan droogtestress gerelateerde ziekte. Nuance De indruk zou kunnen ontstaan dat roetschorsziekte een zeer recente ziekte is die onze esdoorns ten gronde gaat richten. Daar is wel wat nuancering op aan te brengen. Er is altijd een verschil tussen het moment dat een ziekte wordt vastgesteld en het moment dat een ziekte aanwezig is. Het determineren van de schimmel heb je nodig om zeker te weten dat de ziekte ook daadwerkelijk aanwezig is. echter, als je esdoorn opslaat als kachelhout dan zul je heel vaak ook hier zwarte sporen op aantreffen. Als je houtstokers vraagt of ze dit herkennen wordt dat vaak bevestigd. Het is dus niet geheel ondenkbaar dat de ziekte al veel langer aanwezig is, maar nu eerder op levende bomen wordt herkend. Als de sporenvorming, meest op de stam, volop onder de schors plaatsvindt is de boom vaak al dood of in een ernstig verzwakte toestand. Het probleem van de ziekte zit dus in het afsterven van de boom en vervolgens een vrij spoedig risico op breuk. Een ander bijkomend probleem is echter het risico op inademen van de sporen waardoor de luchtwegaandoening allergische alveolitis, een chronische longontsteking, kan ontstaan. Dit is de reden dat de ziekte in de jaren vijftig in het Verenigd Koninkrijk bekend werd doordat mensen werden gediagnostiseerd met “maplebark strippers lung”, vrij vertaald schorsschillerlongen. Het waren de houtzagerijmedewerkers die tijdens het ontbasten van met roetschorsziekte aangetaste esdoorns in contact kwamen met de schimmel en de microscopisch kleine sporen inademden. Het risico van roetschorsziekte ligt dus vooral bij personen die aangetaste bomen verwerken. Twee kampen Nu kun je de typische reacties van mensen zien waarbij het belangrijk is om de weg van de redelijkheid te volgen. Ik merk dat er dan twee kampen ontstaan: degene die het allemaal onzin vinden en nog steeds zwaar aangetaste bomen door de snipperaar jassen. Met aan de andere kant de paniekhazen die het behandelen als plutonium. De waarheid ligt in het midden. Zo heb ik in één geval gemerkt dat ook een wethouder zich helemaal gek liet maken door het feit dat chronische longontsteking kon ontstaan en vorderde dat zijn dienst een aangetaste boom binnen 24 uur moest worden geruimd. Een volledige paniekreactie, temeer omdat ik middels Google Streetview zag dat de betreff ende boom 1 jaar ervoor ook al nagenoeg dood stond; ik heb daarmee de roetschorsziekte niet vastgesteld, maar wel heel aannemelijk gemaakt dat de boom al veel langer de ziekte had. Het risico is dus vooral gelegen bij personen die het verwerken en niet zozeer voor de omgeving, zoals bewoners of een hondje dat bij de boom uitgelaten wordt. Ik weet dat onderzoeker Jitze Kopinga in het verleden weleens de kritische opmerking maakte dat sporen van een stuifzwam inademen mogelijk ook een chronische longontsteking kan veroorzaken. Inderdaad dosis bepaalt alles; 6 liter water in één keer opdrinken kan ook dodelijk zijn. Het is belangrijk om dus wel alert te zijn en zorgvuldig te handelen, Over Henry Kuppen Henry Kuppen (1964) is een gepassioneerd bomenliefhebber met professionele ervaring van meer dan 35 jaar in het beheren van bomen in de stedelij ke omgeving. Hij is directeur van het kennisatelier voor boom en bodem Terra Nostra, en heeft als specialisatie ziekten en aantastingen in bomen, soortendiversiteit en klimaatverandering rondom bomen. Voor meer informatie: www.henrykuppen.nl jaargang 76 • april 2020 • nummer 04 45 Takbreuk aangetaste esdoorn maar niet te overdrijven. We hebben in het verleden namens Terra Nostra met arbodienst Stigas een protocol opgesteld hoe je aangetast materiaal het best kunt verwerken. Het transporteren en storten van het materiaal is nog een heikel punt. Aangezien aangetast materiaal als gevaarlijk afval is geclassifi ceerd, valt het onder de Wet vervoer gevaarlijke stoff en. Dit maakt het transporteren en verwerken gecompliceerd. Het aangetaste materiaal mag niet in een composteerinrichting verwerkt worden, maar een verbrandingsoven wil het doorgaans niet hebben omdat stammen het gehele proces in de oven kunnen verstoren of zelfs de ovens kunnen beschadigen. Het ter plekke verbranden, begraven of gezaagd aangetast materiaal afdekken met grond is nog het meest pragmatisch. Dat dit in de stedelijke omgeving vaak niet is te realiseren, snap ik en dan dienen de opties overwogen te worden. Al met al is het noodzakelijk om de ziekte eerst vast te laten stellen zodat je zeker weet of je risico loopt tijdens het verwerken. Waarbij je je gezond boerenverstand moet laten werken, het is immers geen plutonium. Pagina 44
Pagina 46Scoor meer met een webwinkel in uw maandbladen. Velen gingen u voor en publiceerden reclamefolders online.
Groen 4 2020 Lees publicatie 413Home