Het motto van de Omgevingswet is: ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit’. Dat motto is in de wet vertaald in de maatschappelijke doelstelling om ‘bij te dragen aan het bereiken en instandhouden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit’. Als groen ergens een bijdrage aan kan leveren … Je kunt geen coalitieprogramma of omgevingsvisie openslaan, zonder dat je wordt gewezen op het belang van groen voor de stad van de toekomst. Inwoners worden er gelukkiger en gezonder van, groen is nodig om de biodiversiteit een impuls te geven, het levert een wezenlijke bijdrage in het bestrijden van hittestress en is essentieel in het opvangen van water tijdens de steeds hevigere regenbuien. Op papier is de groene golf al ingezet en de invoering van de Omgevingswet zet deze ambities alleen nog meer kracht bij door het belang van een veilige en gezonde leefomgeving te benadrukken. Volop aanknopingspunten dus om als groenexpert je rol op te eisen. Heel praktisch kan dit door aansluiting te zoeken bij de belangrijkste juridische instrumenten zoals de omgevingsvisie, programma’s en het omgevingsplan. Voor groenbeheerders bij gemeenten liggen er op verschillende momenten kansen om hun expertise te delen met de mensen die het beleid schrijven. Hieronder beschrijf ik per instrument wat het is en wat de rol zou kunnen zijn van de groenexpert. Omgevingsvisie De omgevingsvisie is de visie van de gemeente op de fysieke leefomgeving. Een omgevingsvisie gaat in op de samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed. De groenbeheerder doet er bijvoorbeeld goed aan vanuit zijn expertise samen met collega’s een interne visie openbare ruimte te kunnen delen over hoe de openbare ruimte en in het bijzonder het groen in de gemeente bijdraagt aan de doelen en uitdagingen van de gemeente. Hier houden de kansen natuurlijk niet op, want ook in nieuwbouwgebieden blijft de input van groenexperts belangrijk om te werken aan gezonde en veilige gebieden met een hoge omgevingskwaliteit. Vrijwillig programma De meest voorkomende vorm van een programma zal het vrijwillige programma zijn. Gemeenten kunnen zelf bepalen of ze dit maken, maar de verwachting is dat dit instrument veelvuldig gebruikt gaat worden. In dit type programma wordt uitgewerkt hoe de ambities uit de omgevingsvisie worden vertaald. Niemand weet exact hoe ze eruit gaan zien, maar denk hierbij aan themagerichte programma’s op het gebied van klimaatadaptatie, energietransitie, biodiversiteit, verdichting et cetera. In de gemeente Rotterdam werken ze dit soort themaprogramma’s uit in gebiedsprogramma’s per wijk (zie figuur 1). Als groenexpert moet je een adviserende rol pakken bij de themaprogramma’s om te tonen hoe groen bij kan Figuur 1 Afbeelding: Gemeente Rotterdam dragen aan de realisatie van doelstellingen op het gebied van bijvoorbeeld biodiversiteit, klimaatadaptatie en gezondheid of hoe je meer waarde kunt halen uit het bestaande groen in bijvoorbeeld verdichtende steden. Bij de gebiedsprogramma’s kun je een veel proactievere rol pakken. Waar ligt voor jou de opgave in het gebied (welk groen is bijna aan vervanging toe, welk groen moet er geplant worden om optimaal bij te dragen aan de doelen van de gemeente en wat kost het)? Kortom, een gebiedsprogramma kan niet worden gemaakt zonder de inbreng van de groenexpert. Omgevingswaarden Naast het vrijwillige programma bestaan er nog andere varianten van het programma: het verplichte programma en het programma bij (dreigende) overschrijding van de omgevingswaarden. Het verplichte programma volgt uit Europese richtlijnen en noodzaakt gemeenten tot het maken van een actieplan Geluid. Voor Rijk en provincies zijn er meer verplichte programma’s. Het programma bij (dreigende) overschrijding van de omgevingswaarde is een spannend instrument. Een omgevingswaarde is handig om een objectief doel vast te stellen dat de overheid kan monitoren. Bekend voorbeeld is het instellen van een omgevingswaarde voor stikstofoxiden in natuurgebieden. Dit verplicht, in dit geval de provincie, om de waarden te monitoren. Mocht de norm niet worden gehaald, dan moet er een programma worden gemaakt om de norm alsnog te halen. De vraag is of gemeenten gebruik moeten willen maken van omgevingswaarden vanwege het dwingende karakter ervan. Omgevingswaarden over beleids en beheertaken zetten de gemeente aan het werk. Als de gemeente bedrijven en burgers aan wil spreken, is het handiger om algemene regels op te stellen. jaargang 76 • juni 2020 • nummer 05 17 Pagina 16
Pagina 18Interactieve digitale rapport, deze magazine of mailing is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal bladerbaar op uw website plaatsen van internet uitgaves.
Groen 5 2020 Lees publicatie 415Home