name veroorzaakt door de intensivering van de landbouw. De zandgronden die je hier vooral vindt, zijn door het gebruik van kunstmest ook steeds verder uitgeput.’ Ten zuiden van Oss, in het gebied met de naam SteltElzen dat zo’n 70 hectare groot is,3333 is de afgelopen jaren, met dank aan de mensen van Landschapsbeheer Oss een stukje van het cultuurhistorische kampenlandschap in ere hersteld. ‘De boerderijen in het buitengebied waren van oudsher gemengde bedrijven met diverse kampen zoals kleine akkers, houtwallen, poelen, zandpaadjes en bosschages. Die diversiteit hebben we met Landerij VanTosse weer teruggebracht in het landschap. Heel wat anders dan al die grote maïsakkers die OostBrabant kenmerken.’ Dat heeft Smouter met zijn stichting op gang weten te brengen, maar ook met dank aan de gemeente Oss en de provincie Noord-Brabant. Dankzij hun steun kon agrarisch bestemde grond afgewaardeerd worden tot het huidige voedsellandschap mét behoud van de cultuurhistorische waarden. De gemeente Oss heeft de grond van Landerij VanTosse in bezit, de stichting Landschapsbeheer pacht die vervolgens weer van de gemeente. Vrijwilligers van de stichting zijn op hun beurt weer actief op de landerij. Maar de inktvlek reikt nog verder, legt Smouter uit. ‘De biologische geteelde granen, gerst en hop die van de akkers komen, worden bijvoorbeeld afgenomen door lokale bakkers en brouwers. Ook kunnen burgers groenten en fruit afnemen.’ Natuurinclusief Ook is Landerij VanTosse de afgelopen jaren betrokken geweest bij innovaties op het gebied van voedsel. Zo werd op een kavel geëxperimenteerd met de kweek van bonen voor een vegetarische hamburger. Ook fungeerde de landerij als proeftuin voor de kweek van de zoetstof stevia. ‘We zijn een kleinschalig voedsellandschap dat zichzelf in de huidige opzet met vrijwilligers kan bedruipen, al hoeven wij er natuurlijk ook niet van te leven. Maar in de zoektocht naar nieuwe verdienmodel26 vakblad groen len en de overgang naar natuurinclusieve landbouw kan ons verhaal misschien inspiratie bieden’, denkt Smouter. Hij is vooral content met de maatschappelijke impact. Zo zijn er wandelroutes ontwikkeld en zijn bestaande fietspaden in het gebied op elkaar aangesloten. Ook is er een herinneringsbos waar mensen een dierbare kunnen gedenken. ‘We hebben een soort van groen groeimodel ontwikkeld voor mens, dier en klimaat. We zien ook nog volop kansen om dat verder uit te rollen’, zegt Smouter. Ook aan educatie wordt met de hulp van de lokale IVNwerkgroep gewerkt. Verder zijn op Landerij VanTosse ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag gegaan. ‘Dit is voor mensen met een burn-out of een vorm van autisme ook een prima werkplek.’ Maar de bioloog in Smouter kan natuurlijk ook niet om de winst voor de natuur heen. Nu het eeuwenoude kampenlandschap van weleer over een forse oppervlakte hersteld is, keert ook de diversiteit terug. Reeën en dassen worden regelmatig waargenomen in het gebied, net als de patrijs. ‘De natuur is versterkt, de biodiversiteit vergroot en de betrokkenheid van de mensen erbij is hoog. We hebben nog meer dan genoeg plannen, we zijn nog lang niet klaar. Maar 20 jaar geleden hadden we nooit kunnen denken dat we dit in Oss zouden bereiken.’ Over Groene Metropool ‘Heel inspirerend.’ Dat zegt Harry Boeschoten, programmadirecteur Groene Metropool van Staatsbosbeheer, over de totstandkoming van Landerij VanTosse. Hij nam met zijn team een kijkje in Oss. ‘Met Groene Metropool zetten we in op een sterke verbinding van natuur en landschap met het groen in en bij de stad. De betrokkenheid van burgers bij de natuur dicht bij huis en de manier waarop zij een rol vervullen in de lokale voedselvoorziening, dat zijn mooie elementen van dit project’, zegt Boeschoten. Juist die logische verbinding tussen stedelijk gebied en ommeland is ook wat Groene Metropool voor ogen heeft, ook nu het woningtekort oploopt. De komende tien jaar moeten er 845.000 nieuwe woningen bij komen om dat tekort een halt toe te roepen, schreef minister Kajsa Ollongren eerder dit jaar in de Staat van de woningmarkt 2020. ‘Buiten de stad in het groen bouwen is een optie geworden. Dat zie je ook terug in de NOVI’, weet Boeschoten, die voor die woningbouwopgave hoopt op zinvolle combinaties tussen nieuwbouw en natuur. ‘In de recent vastgestelde groenvisies van steden als Den Haag en Amsterdam zien wij gelukkig ook die signalen terug. De rode draad is voor ons dat natuur begint voor de voordeur; ook als we buiten de steden gaan bouwen kun je dat groene netwerk door laten lopen. Dat is voor het welzijn van inwoners heel belangrijk, natuur nodigt immers uit tot bewegen en is een fijne plek om elkaar te ontmoeten. Dat grote steden dat in hun visies opnemen is een hoopgevend signaal. En wat ze in Oss doen, is daar een heel mooi voorbeeld van.’ Pagina 25

Pagina 27

Interactieve web webshop, deze maandblad of nieuwsbrief is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal publiceren van online whitepapers.

Groen 9 - Steenbreekspecial Lees publicatie 418Home