ACHTERGROND relatie staat tot het niet zichtbare en indirect gemanipuleerde water (ondiepe en diepe grondwater) altijd aan de orde is. Het ‘netwerk’ valt om het anders te zeggen niet te isoleren van zijn omgeving, het is gesuperponeerd op de natuurlijke dynamiek van het watersysteem en de hydrologische kringloop. Andere infrastructuren zijn wel geïsoleerd van de omgeving zoals bijvoorbeeld gasleidingen, drinkwaterleidingen en elektriciteitskabels. Feitelijk is Rijkswaterstaat beheerder van het hoofdwaternetwerk en zal daarbij altijd rekening dienen te houden met het natuurlijke watersysteem. Aanbod van en vraag naar oppervlaktewater en grondwater worden altijd begrensd door het proces van neerslag, afvoer en verbruik van water. Bij het beheer van het hoofdwatersysteem is het onderscheid tussen systeemfuncties en gebruik van services van groot belang (Van der Vlist en Hagelaar, 1999). Systeemfuncties, zoals de afvoer van water, ijs, sediment en biota, zijn direct gekoppeld aan de hydrologische kringloop, aangedreven door neerslag, verdamping en de afvoer van water. Gebruik vindt plaats door actoren die grond of water aanwenden voor hun doelen zoals landbouw en natuur. Daarnaast is water van belang voor de stabiliteit van dijken, keringen en funderingen van infrastructuur en gebouwen. De beroepsvaart, visserij en recreatie maken eveneens gebruik van dat water. Deze gebruiksfuncties zullen echter altijd functioneren binnen de bandbreedte van Een essay in drie delen Infrastructuren, zoals het hoofdvaarwegennet, drinkwaterleidingen en energienetwerken in Nederland, maar ook elders in de wereld, verouderen en met die veroudering rijzen de vragen: ‘Wat nu?’ en ‘Wat moeten we ermee? Het beantwoorden van die vragen is van groot belang. Deze zogeheten vervangings- en renovatieopgaven vragen grote investeringen, de levensduur van deze netwerken betreft vele decennia tot misschien wel een eeuw. Vervanging en renovatie is daarom een sleuteldossier om de infrastructuur weer aan te passen aan nieuwe eisen, nieuwe maatschappelijke behoeften en nieuwe klimatologische omstandigheden. Dat vraagt om gerichte engineering en herontwerp van infrastructurele netwerken en onderdelen daarvan. In deel 1 van dit essay gaan we hierop nader in. zij het in verschillende mate, op afstand zijn gezet van het politiek-bestuurlijk centrum in Den Haag. De relatie tussen de budgetten van de infrabeheerders en de te leveren prestaties zijn vastgelegd in de vorm van prestaties, zoals gebruikerstevredenheid en beschikbaarheid. De langetermijnontwikkeling van de infrastructurele netwerken zelf dreigt tussen wal en schip te vallen Assetmanagement, het regulier beheer en onderhoud, kwam daarmee centraal te staan en de discussies over de verdere toekomst verdwenen naar de achtergrond. Het politiek-bestuurlijk centrum kon zich daarmee meer op de politieke besluitvorming richten. De langetermijnontwikkeling van de infrastructurele netwerken zelf dreigt daarmee tussen wal en schip te vallen. De opgaven zijn groot en de vraag is op welke wijze de besluitvorming hierover wordt voorbereid en welke rol de infrabeheerder daarin heeft. Die positie is niet helder, zo betogen we in deel 2 (in NGinfra 2, juni 2020), omdat de infrabeheerders in de jaren negentig jaren allemaal, Er is dus een grote noodzaak om over de langetermijnopgaven voor het infrabeheer na te denken. Dat wordt in toenemende mate onderkend, maar er is geen goede voedingsbodem of plek voor deze discussie. In deel 3 (in NGinfra 3, september 2020), verkennen we de mogelijkheden om deze discussie en besluitvorming te organiseren. We zetten diverse alternatieven op een rij. de natuurlijke dynamiek die ten grondslag ligt aan de systeemfuncties. De systeemfuncties begrenzen de mogelijkheden van gebruik. Klimaatverandering grijpt met name aan op de systeemfuncties maar werkt direct door op het huidige gebruik, zeker waar dat geoptimaliseerd is voor het huidige klimaat. Systeem-/netwerkverantwoordelijkheid Verandering zoals door het klimaat werpt nieuwe vragen op naar de balans tussen systeem en gebruik. De infrabeheerder is systeemverantwoordelijke. Dat is absoluut geen abstractie. In het Deltaprogramma had en heeft Rijkswaterstaat als infrabeheerder van het hoofdwatersysteem nadrukkelijk de verantwoordelijkheid voor het systeem en NGINFRAmagazine 33 Pagina 32
Pagina 34Interactieve online vakblad, deze catalogus of spaarprogramma is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online zetten van e-gidsen.
Infra-1 Lees publicatie 411Home