van bossen, duinen en stranden is vaak hoger dan die van de agrarische ecosystemen, zeker in de dichtbevolkte gebieden nabij de grote steden (zie figuur 1). De hoogste waarde per hectare leveren duinen en strand en openbaar groen in steden en dorpen. In Flevoland is de waarde van de landbouw hoger dan de waarde van natuurgerelateerd toerisme en recreatie. Met name in de Randstad waar een aanzienlijk tekort is aan ruimte om te recreëren, liggen kansen om meerwaarde te creëren door het natuurgerelateerd toerisme en recreatie te stimuleren. We moeten ons afvragen hoe we onze ruimte in Nederland het best kunnen benutten. De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) stelt dat het steeds duidelijker wordt dat we de opgaven waar we voor staan, alleen aan kunnen pakken als we dit in samenhang doen.08 Het inzichtelijk maken van de maatschappelijke kosten en baten inclusief natuur, biodiversiteit en gezondheid helpt om daarin slimme keuzes te maken. De Groene Batenplanner kan helpen om dit soort afwegingen op een integrale en samenhangende wijze te maken. Omslag in denken Realisatie van een miljoen woningen binnen het stedelijk gebied zorgt voor een spanningsveld tussen enerzijds de bouwopgave en anderzijds het groen in de stad. Door de bouwopgave kan het groen in verdrukking komen. Door te zoeken naar meer mogelijkheden om het groen te behouden of te ontwikkelen binnen deze bouwopgave, nemen gezondheid, biodiversiteit en leefomgevingskwaliteit van de mensen toe en hittestress en wateroverlast af. De verschillende waarden van groen voor gezondheid, klimaat en biodiversiteit zouden integraal in de planontwikkeling meegewogen kunnen worden. Figuur 1. De waarde van landbouw en natuur-gerelateerd toerisme en recreatie uitgedrukt in euro per hectare per jaar. Bron CBS Daarnaast speelt de transitie richting een natuurinclusieve circulaire landbouw09 . Deze moet de uitstoot van stikstof10 en CO2 11 verminderen en de biodiversiteit verbeteren.12 Zoals aangegeven in het rapport van Denkwerk Klein land, grote keuzes kun je ervoor kiezen om de beschikbare agrarische ruimte meer in te zetten voor de ontwikkeling van natuur en herstel van biodiversiteit. MisVoetnoten 01 | Elsevier Weekblad, juni 2020 02 | Ontwikkeling Standaard Stresstest Hitte. RIVM Briefrapport 2019-0008, T. de Nijs et al. 03 | Gezonde leefomgeving, gezonde mensen, RIVM Briefrapport, 2016, B.A.M Staatsen et al. 04 | Stedelijk natuur betaalt zich uit, Helen Toxopeus, NRC Handelsblad, 9 juni 2020 05 | Amsterdam’s Green Infrastructure : Valuing Nature’s Contributions to People RIVM rapport 2019-0021, Paulin et al. 06 | www.cbs.nl/nl-nl/over-ons/innovatie/project/de-economische-waarde-van-de-natuur 07 | Dit bedrag omvat reis- en verblijfskosten, toegangsgelden en overige kosten, de uitgaven aan eten en drinken en andere consumptieve goederen zijn daarbij niet meegerekend. 08 | www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/04/23/kamerbrief-over-naderekeuzes-in-het-kader-van-de-nationale-omgevingsvisie 09 | www.rijksoverheid.nl/documenten/beleidsnota-s/2018/09/08/visie-landbouw-natuur-envoedsel-waardevol-en-verbonden 10 | Niet alles kan. Eerste advies van het Adviescollege Stikstofproblematiek. Remkes et al. 11 | Stop bodemdaling in veenweidegebieden. Groene hart als voorbeeld. RLI 2020 12 | www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2019/02/12/kamerbief-reactie-deltaplan-biodiversiteitsherstel schien zou je die beschikbare agrarische ruimte ook in kunnen zetten voor woningbouw, zolang het maar natuurinclusief wordt ontwikkeld. Wellicht kunnen we deze opgaven beter combineren. Zo’n nieuw verhaal van Nederland vraagt een omslag in ons denken, maar is wel kansrijk om de verschillende maatschappelijke opgaven waar Nederland mee worstelt in samenhang op te pakken. jaargang 76 • november 2020 • nummer 10 29 Pagina 28

Pagina 30

Heeft u een maandblad, onlinebook of digitale rapporten? Gebruik Online Touch: catalogus van pdf naar online converteren.

Groen 10 2020 Lees publicatie 424Home